ਮੈਲਬਰਨ: ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਕਿਰਾਏ ’ਤੇ ਮਕਾਨ ਲੈਣ ਦਾ ਸੰਕਟ (Housing Crisis) ਦਿਨ-ਬ-ਦਿਨ ਬਦਤਰ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਖ਼ਾਸ ਕਰ ਕੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਪੁੱਜੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਰਹਿਣ ਲਈ ਜਗ੍ਹਾ ਲੱਭਣ ’ਚ ਕਾਫ਼ੀ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵੀਜ਼ਾ ਸਟੇਟਸ ਅਤੇ ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਾਪਰਟੀ ਏਜੰਟਾਂ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਅਪਾਰਟਮੈਂਟ ਕਿਰਾਏ ’ਤੇ ਲੈਣ ’ਚ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਮਹੀਨੇ ਲੱਗ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਸੰਕਟ ਦਾ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਵਾਸ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੰਕੜਾ ਬਿਊਰੋ ਦੇ ਤਾਜ਼ਾ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਇਸ ਸਾਲ ਆਬਾਦੀ 2.2 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਧ ਕੇ 265 ਲੱਖ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ੁੱਧ ਪ੍ਰਵਾਸ ਰਿਕਾਰਡ 454,400 ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ, ਜੋ ਦਹਾਕੇ ਦੀ ਔਸਤ ਨਾਲੋਂ ਦੁੱਗਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਕੈਲੰਡਰ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 500,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਆਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਵਾਧੇ ਦਾ ਰੈਂਟ ਮਾਰਕੀਟ ’ਤੇ ਵੱਡਾ ਅਸਰ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਹਿੰਗਾਈ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ’ਚ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦਾ ਕੰਮ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਵਰਡ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਖਜ਼ਾਨਚੀ ਅਤੇ ਫਿਊਚਰ ਫੰਡ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਚੇਅਰਮੈਨ ਪੀਟਰ ਕੋਸਟੇਲੋ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪ੍ਰਵਾਸ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਰਫਤਾਰ ਨੇ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਨੇ ਰੈਂਟ ਮਾਰਕੀਟ ਰਾਹੀਂ ਮਹਿੰਗਾਈ ’ਤੇ ਵੀ ਦਬਾਅ ਪਾਇਆ ਹੈ।
ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਹੋਈ ਤਿਮਾਹੀ ਦੌਰਾਨ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੀ ਮਹਿੰਗਾਈ ’ਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ’ਚ ਫ਼ਿਊਲ (7.2 ਫੀਸਦੀ), ਕਿਰਾਏ (2.2 ਫੀਸਦੀ), ਨਵੇਂ ਘਰਾਂ ਦੀ ਖਰੀਦ (1.3 ਫੀਸਦੀ) ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ (4.2 ਫੀਸਦੀ) ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ। ਕਿਰਾਇਆਂ ‘ਚ ਸਾਲਾਨਾ ਵਾਧਾ 2009 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ 7.6 ਫੀਸਦੀ ਰਿਹਾ। ਖਪਤਕਾਰ ਮੁੱਲ ਸੂਚਕ ਅੰਕ (ਸੀ.ਪੀ.ਆਈ.) ਵਿੱਚ ਕਿਰਾਏ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਲਗਭਗ 6 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਸੂਚਕ ਅੰਕ ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਆਫ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ (RBA) ਨੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਆਬਾਦੀ ਵਾਧੇ ਦੇ ਮਹਿੰਗਾਈ ’ਤੇ ਪੈਣ ਵਾਲੇ ਅਸਰ ’ਤੇ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਕਿਰਾਏ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ’ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਅਸਰ ਰਾਹੀਂ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸੁਤੰਤਰ ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀ ਕ੍ਰਿਸ ਰਿਚਰਡਸਨ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਰਿਕਾਰਡ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਸਿਰਫ ਇਕ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਮਹਿੰਗਾਈ ਨੂੰ ਘਟਾ ਅਤੇ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕਿਰਾਇਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਵਾਧਾ
ਕੋਰਲੋਜਿਕ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 8% ਵਾਧਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਮਾਰਚ 2020 ਵਿੱਚ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਗਭਗ 30% ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਧੇ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਾਰਕਾਂ ਵਿੱਚ ਮਕਾਨਾਂ ਦੇ ਆਕਾਰ ’ਚ ਕਮੀ, ਘਰ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ, ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਕਿਫਾਇਤੀ ਮਕਾਨਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਵਾਸ ਦੇ ਪੱਧਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। RBA ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁਦਰਾ ਨੀਤੀ ’ਤੇ ਆਪਣੇ ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਮਕਾਨਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਮਕਾਨਾਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਮੰਗ ਦੇ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਨਹੀਂ ਰੱਖ ਸਕੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਰਾਏ ਵਿੱਚ 30% ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਅਤੇ ਰੀਕਾਰਡ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਖ਼ਾਲੀ ਮਕਾਨਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਕਿਰਾਏ ਉੱਚਾ ਰਹਿਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
ਆਬਾਦੀ ’ਚ ਵਾਧੇ ਨਾਲ ਮਹਿੰਗਾਈ ’ਤੇ ਦਬਾਅ ਨਹੀਂ : RBA
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਨੇ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਕਿ ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਆਬਾਦੀ ’ਚ ਵਾਧੇ ਨਾਲ ਮਹਿੰਗਾਈ ’ਤੇ ਦਬਾਅ ਨਹੀਂ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਮੀਦ ਨਾਲੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਆਬਾਦੀ ’ਚ ਵਾਧੇ ਨਾਲ ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਮਿਆਂ ਦੀ ਕਮੀ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਉਦਯੋਗਾਂ ਅਤੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਤਨਖਾਹਾਂ ਦੇ ਦਬਾਅ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਰਿਚਰਡਸਨ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਧੇਰੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਮੁੱਦਾ ਹਾਊਸਿੰਗ ਨੂੰ ਦਰੁਸਤ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸੰਪੂਰਨ ਨੀਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਵੀ, ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਾਲ ਲੱਗਣਗੇ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ’ਚ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘਟਾਉਣ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ। RBA ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਮਿਸ਼ੇਲ ਬੁਲਕ ਨੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਵਿਵਾਦ ’ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘‘ਇਮੀਗਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਚੰਗੀ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜੇਕਰ ਇਸ ਨੂੰ ਠੀਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਚਲਾਇਆ ਜਾਵੇ।’’
ਫੈਡਰਲ ਸਰਕਾਰ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਆਪਣੀ ਮਾਈਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਰਣਨੀਤੀ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਹੈ, ਜੋ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਸੰਕੇਤ ਦੇਵੇਗੀ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਮਹਿੰਗਾਈ ਅਤੇ ਰਿਹਾਇਸ਼ ’ਤੇ ਪ੍ਰਵਾਸ ਦੇ ਅਸਰ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਵੇਖਦੀ ਹੈ।