ਮੈਲਬਰਨ: ਭਾਰਤੀ ਸਟੇਟ ਝਾਰਖੰਡ ਦੀ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਕ੍ਰਾਈਮ ਇਨਵੈਸਟੀਗੇਸ਼ਨ ਡਿਪਾਰਟਮੈਂਟ (CID) ਦੇ ਅਧੀਨ ਸੰਚਾਲਿਤ ਸਾਈਬਰ ਕ੍ਰਾਈਮ ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੀ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਲ ਸੈਂਟਰ ਰਾਹੀਂ ਆਨਲਾਈਨ ਠੱਗਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨੈਟਵਰਕ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਜਾਰੀ ਛਾਪੇਮਾਰੀ ‘ਚ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋਈ ਹੈ ਕਿ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ਾਂ ਨੇ UK ਅਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਤਿੰਨ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਡਾਟੇ ਦੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਲਈ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਡੇਟਾ ਵਿੱਚ ਫ਼ੋਨ ਨੰਬਰ, ਨਾਮ, ਪਤੇ, ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪੋਸਟ ਕੋਡ ਅਤੇ ਉਮਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਧੋਖੇਬਾਜ਼ਾਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀ ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਡਰਾ-ਧਮਕਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਖਾਤਿਆਂ ‘ਚੋਂ ਪੈਸੇ ਕਢਵਾ ਲਏ। ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਬੁਲਾਉਣ ਲਈ ਉਹ ਕਾਲਿੰਗ ਸਾਫਟਵੇਅਰ WikiDial, Eyebeam ਅਤੇ Skype ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲੋਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਟੈਲੀਕਾਮ, ਵਰਜਿਨ ਮੀਡੀਆ ਲਿਮਟਿਡ, ਵੋਡਾਫੋਨ ਲਿਮਟਿਡ ਵਰਗੀਆਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਦਾਤਾਵਾਂ ਦੇ ਗਾਹਕਾਂ ਦੇ ਨਾਮ, ਮੋਬਾਈਲ ਨੰਬਰ, ਪਤੇ ਅਤੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲੀ।
ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਤਸਦੀਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਈਬਰ ਕ੍ਰਾਈਮ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੀ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਕਾਲ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਦੋ ਮੁੱਖ ਸੰਚਾਲਕਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਫੜੇ ਗਏ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ‘ਚ ਰਾਂਚੀ ਦੇ ਨਿਵਾਸੀ ਰਵੀਕਾਂਤ ਅਤੇ ਗੋਡਾ ਦੇ ਚਿਤਰਕੋਠੀ ਨਿਵਾਸੀ ਮੁਹੰਮਦ ਇਕਰਾਮੁਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਮੌਕੇ ਤੋਂ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਪੰਜ ਲੈਪਟਾਪ, 27 ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਿਸਟਮ ਅਤੇ ਪੈਰੀਫਿਰਲ, ਚਾਰ ਪੈੱਨ ਡਰਾਈਵਾਂ, ਇੱਕ ਮੈਮਰੀ ਕਾਰਡ, ਤਿੰਨ ਰਾਊਟਰ, 7 ਮੋਬਾਈਲ, ਕਾਲ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਹਾਜ਼ਰੀ ਰਜਿਸਟਰ, 18 ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੇ ਪੱਤਰ, ਇੱਕ ਲੀਜ਼ ਐਗਰੀਮੈਂਟ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਿਰਾਏ ਦਾ ਐਗਰੀਮੈਂਟ ਬਰਾਮਦ ਕੀਤਾ। ਤਿੰਨ ਚੈੱਕ ਬੁੱਕ ਅਤੇ ਪੰਜ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਵੀ ਬਰਾਮਦ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਫੜੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਸਨ ਅਪਰਾਧੀ
CID ਝਾਰਖੰਡ ਨੂੰ ਕਿਸ਼ੋਰਗੰਜ ਚੌਕ, ਅੱਪਰ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਬੀ.ਐਮ. ਹਾਈਟਸ ਦੀ ਤੀਜੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ‘ਤੇ ਦਫ਼ਤਰ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਸਾਈਬਰ ਧੋਖਾਧੜੀ ਲਈ ਕਾਲ ਸੈਂਟਰ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਜਾਂਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਇੱਕ ਗਿਰੋਹ 2021-22 ਵਿੱਚ ਰਾਂਚੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਲ ਸੈਂਟਰ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਲ ਸੈਂਟਰ ਨੂੰ ਗੋਰਖਪੁਰ ਸ਼ਿਫਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਨੂੰ ਗੋਰਖਪੁਰ ਦੇ ਕਾਲ ਸੈਂਟਰ ਤੋਂ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਅਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨਾਲ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕਰਨ ਦੇ ਦੋਸ਼ ‘ਚ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹੀ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਹੁਣ ਰਾਂਚੀ ਦੇ ਹਰਮੂ ਰੋਡ ‘ਤੇ ਕਾਲ ਸੈਂਟਰ ਚਲਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਵੀ ਇਹ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਅਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨਾਲ ਧੋਖਾਧੜੀ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਰਾਂਚੀ ਸਥਿਤ ਉਕਤ ਕਾਲ ਸੈਂਟਰ ‘ਚ ਦੋ ਸ਼ਿਫਟਾਂ ‘ਚ ਕਰੀਬ 30 ਕਰਮਚਾਰੀ ਇਸ ਕੰਮ ਲਈ ਤਾਇਨਾਤ ਸਨ। CID ਨੇ ਰਾਂਚੀ ਸਥਿਤ ਉਕਤ ਕਾਲ ਸੈਂਟਰ ਨੂੰ ਸੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਧੋਖਾਧੜੀ
CID ਦੀ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਧੋਖਾਧੜੀ ਲਈ ਇਹ ਸਾਈਬਰ ਅਪਰਾਧੀ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਕੰਪਨੀ Telstra ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਟੈਲੀਕਾਮ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੋਣ ਦਾ ਢੌਂਗ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਸਪੀਡ ਫਿਕਸ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਕਾਲਾਂ ਕਰ ਕੇ ਉਹ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ Anydesk, Aware Remote, Zoho Assist ਆਦਿ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਿਮੋਟ ਐਕਸੈਸ ਸੌਫਟਵੇਅਰ ਇੰਸਟਾਲ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਸਾਫ਼ਟਵੇਅਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ ’ਚ ਇੰਸਟਾਲ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਸਨ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਕੁਝ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਲਈ, ਉਹ ਨੈਸ਼ਨਲ ਫਰਾਡ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਬਿਊਰੋ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਬਣ ਕੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਜਬਰੀ ਵਸੂਲੀ ਲਈ ਈਮੇਲ ਭੇਜਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਖਾਤਿਆਂ ਤੋਂ ਪੈਸਾ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਵਾਲਿਟ ਜਿਵੇਂ ਮੋਨੇਸੇ ਐਪ, ਯੂ.ਕੇ. ਵਿੱਚ ਟਰਾਂਸਫਰ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਸਨ।
ਸਿਰਫ਼ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਅਤੇ UK ਹੀ ਕਿਉਂ?
ਧੋਖੇਬਾਜ਼ਾਂ ਨੇ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਯੂ.ਕੇ. ਅਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਤੋਂ ਡਾਟਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਆਸਾਨ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡੇਟਾ ਲਈ ਵੀ ਖਰਚ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਧੋਖੇਬਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ। CID ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਬੈਂਕਾਂ ਆਦਿ ਦਾ ਡਾਟਾ ਵੀ ਬਰਾਮਦ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਜਾਰੀ ਹੈ।